Środa Popielcowa rozpoczyna okres czterdziestodniowego przygotowania do największej chrześcijańskiej uroczystości - Świąt Paschalnych. Wielki Post, bo tak nazywa się ten okres, trwa do początku liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej sprawowanej w Wielki Czwartek. W Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. W trakcie posypywania głów popiołem, kapłan wypowiada słowa z Pisma Świętego. Ma do wyboru dwa zdania i warto pamiętać, które z nich będzie przeznaczone dla nas w danym roku. Jeśli usłyszymy: „Prochem jesteś i w proch się obrócisz” (Rdz 3,19), uświadamiamy sobie własną słabość, ułomność, przemijanie. A jeśli: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!” (Mk 1,15), przypominamy sobie, ile jeszcze mamy w sobie zła, jaka praca nas czeka. W XI wieku, papież Urban II wprowadził ten ryt dla wszystkich chrześcijan jako znak rozpoczęcia Wielkiego Postu. Popiół, symbol śmierci oraz nicości stworzenia przed obliczem Stwórcy, uzyskuje się ze spalenia gałązek palmowych użytych podczas procesji w Niedzielę Palmową poprzedniego roku. Praktyka pokutna przygotowująca do Wielkiej Nocy poprzez post zaczęła się wytwarzać w Kościele w początku II wieku, pozostałe zwyczaje kształtują się na początku IV wieku na Wschodzie i w całym kościele pod koniec IV wieku. Spoglądając w kalendarz widzimy, że Wielkanoc jest odprawiana w pierwszą  niedzielę po wiosennej pełni księżyca.