Zawody w Kubb

 

Kubb - arcyciekawa gra barbarzyńców

 

Teorie głoszą że gra Kubb znana jest od tysiąca lat. Uznawana jest przez wielu za klasyczną grę, w którą Wikingowie grali w długie letnie wieczory (jeśli nikt ich nie zatrudnił akurat do łupienia Anglii, Francji czy bliższych sąsiadów). Legenda mówi, że kiedyś grano kośćmi ofiar wojen i gwałtów, ale po chrystianizacji Skandynawii nie było poprawne politycznie grać kawałkami ludzi w przyjacielską grę, więc zamieniono materiał na drewniany. Bardziej prawdopodobna i mniej okropną teorią jest to, że Kubb został wymyślony podczas szykowania drewna na opał na długa Skandynawska zimę.

Mimo, że często twierdzi się ze gra wywodzi się z czasu Wikingów oraz ze przetrwała na wyspie Gotland, nie znaleziono żadnych niezbitych dowodów na potwierdzenie tej teorii.  Stowarzyszenie Gier Gotlandu, założone w 1912, nie umieściło Kubb na liście tradycyjnych gier z wyspy Gotoland. Krążą za to ustne opowiastki o Kubb rozgrywanym w różnych częściach Szwecji we wcześniejszych latach oraz we Francji – co nie jest dziwne skoro Wikingowie zasiedzieli się tam do dziś po ostatnim napadzie.

Kiedy pierwsze komercyjne zestawy do gry w Kubba zostały wyprodukowane w 1990, gra szybko zyskała popularność i do tej pory cieszy się sporą popularnością w krajach skandynawskich.

Ciekawostka: do wyprodukowania pierwszych komercyjnych zestawów użyto kawałków drewna dostępnych z lokalnej fabryki produkującej drewno dla branży cateringowej, w związku  z tym król był wzorowany na dużym tłuczku do mięsa, który był akurat w produkcji, a kijki były standardowymi kilkunastocalowymi wykałaczkami do spinania nadziewanych rogalików. Wymiary i waga tych części stała się standardem od tamtego czasu, mimo ze nie istnieją żadne dowody na to ze jest to uzasadnione czym innym niż oportunizmem.

Teraz gra zyskała światowy rozgłos i od 1995 na wyspie Gotland odbywają się coroczne Światowe rozgrywki.

W związki z tym że istnieją różne teorie co do czasu „narodzin” Kubb’a przyjmujemy za większością źródeł, że jednak jest to gra wikingów, ale dalej nie mamy pewności i nie jest do końca wiadomo jak bardzo tamte dawne  reguły różniły się od tych używanych obecnie. Jest pewnym że ulegały one zmianom na przestrzeni tysiąca lat. Po długich dość poszukiwaniach przedstawiamy propozycję z jej wariacjami. Czy jest ciekawa? Zagrajcie sami….

Zestaw do gry w Kubb dostępny jest w naszej szkole u nauczycieli wychowania fizycznego.

 

 

 

Lekcja gry w Hnefatafl- szachy wikingów

Hnefatafl

Hnefatafl (Tablica królów), zwany również szachami wikingów, jest jedną z najstarszych zrekonstruowanych gier z terenów Europy Północnej. Tak oto wśród najznamienitszych swoich umiejętności o grze w Tafl mówił Earl Rognvaldr Kali:

Umiem grać w tafl,

Dzięwięć rzeczy umiem,

Runy poznałem

Czytać potrafię i w kuźni czynić posługę,

Na nartach jeżdżę,

Strzelać potrafię i wiosło trzymać,

Dwie sztuki znam jeszcze  nadto

Na harfie zagrać i wiersze mówić.

Zachowane informacje historyczne, pozwalają wyodrębić w zasadzie całą rodzinę gier typu tafl (planszowych) i prawdopodobnie dopiero z chwilą pojawienia się szachów klasycznych, tafl uzyskał swój przedrostek (Hnefa - król, królewski).

Pierwsze ślady tych gier pochodzą ze Skandynawii sprzed IV w.n.e. a gra rozprzestrzeniała się wraz z Vikingami na całą Europę.

Gry były rozgrywane na planszach o różnych wymiarach, począwszy od najmniejszych 7x7 pól, poprzez 9x9 pól (zwanych Tablut), aż do 11x11, 13x13 a nawet 19x19 pól...

Generalną zasadą jest to, iż król i jego obrońcy są w mniejszości i muszą wyrwać się z oblężenia przeważających sił wroga (król musi zostać przesunięty do rogu planszy). Pozostałe zasady mogą się różnić, w zależności od wersji i regionu.

Wracając do źródeł gry - wiele wskazuje na to iż byłą to jedna z ulubionych rozrywek. Wzmiankę o niej mamy nawet dwukrotnie w Voluspie, tuż przed nadejściem Norn i w złotym czasie "po Ragnaroku" :

8.W swych domach, w pokoju grywali w tafl,
Złota im nie brakło i żyli szczęśliwie

Dopóki trzy nie nadeszły olbrzymki straszliwe,

pełne mocy, wprost z Jotunheim

 ...

61. W cudownym pięknie, skąpani znowu

Wyjęli złote tablice na trawę

Które za dawnych czasów użyte

I grali w tafla, chcesz wiedzieć więcej?

Ponadto informacje o niej znajdują się również w sagach i manuskryptach historycznych.

Pisząc o Hnefataflu aż prosi się o przypomnienie również staroangielski werset związany z runą Pertho:

Staroangielski - Peorth

Peorth jest źródłem rozrywki

i zabawy dla możnych,

tam gdzie wojownicy siedzą

w chwale, w biesiadnej izbie.

 

Zawody w Kubb oraz lekcje gry w Hnefatafl,które odbyły się w ZESPOLE SZKÓŁ NR 2 w NIEGOWONICACH 24 października 2013 roku prowadzili:

 Remigiusz Gogosz- Uniwersytet Rzeszowski oraz Jakub Morawiec- Uniwersytet Śląski.

                                                 Andrzej Miśkowiec