Wszawica jest często występującą  chorobą pasożytniczą, stanowi problem o wymiarze społecznym. Mimo iż obecnie nie jest już istotną kwestią zdrowotną, jej pojawienie się powoduje często niepokój społeczny, co prowadzi do poczucia wstydu, powoduje nieobecności w szkole, czy w pracy.

   Choroba występuje na całym świecie, pojawia się w różnych populacjach ludzkich, w różnych środowiskach. Ponieważ w Polsce nie ma obowiązku rejestrowania przypadków wszawicy, trudno podać wiarygodne informacje o częstości jej występowania. Ogólnie szacuje się , że wszawica dotyczy mniej niż 1% osób i występuje najczęściej u dzieci.

   Na terenie Polski od lat nie występują już niebezpieczne choroby zakaźne przenoszone przez wszy jak np. dur wysypkowy. Dlatego wszawica została wykreślona z rejestru chorób zakaźnych, stanowiącym załącznik do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2022 r. poz. 1657, z późn. zm.)

   Decyzja o pozostaniu dziecka w domu do czasu usunięcia wszy nie wymaga interwencji organów władzy publicznej w trybie przewidzianym ustawą, lecz znajduje się całkowicie w gestii jego rodziców lub opiekunów.

   Zaleca się, aby działania higieniczne przeciw wszawicy były podjęte przez rodziców lub opiekunów niezwłocznie, a czas nieobecności dziecka w placówce był możliwie najkrótszy.

   Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 12 grudnia 2004 r w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą, oraz zaleceniami Instytutu Matki i Dziecka odstąpiono od procedury kontroli czystości uczniów.

   Procedura ta była przeprowadzana dwukrotnie w ciągu roku szkolnego i obejmowała wszystkich uczniów w szkole, a sposób jej realizacji budził wiele kontrowersji i naruszał poczucie godności uczniów. Ponadto nie prowadził do poprawy czystości uczniów, gdyż możliwości naprawcze były znikome.

   Wszawica może być sygnałem zaniedbań opiekuńczych rodziców lub opiekunów w stosunku do dziecka.

   W przypadku uporczywego uchylania się rodziców lub opiekunów dziecka od działań mających na celu ochronę jego zdrowia i dbałości o higienę, dyrektor szkoły może zawiadomić pomoc społeczną o konieczności wzmocnienia nadzoru nad realizacją funkcji opiekuńczych przez rodziców dziecka oraz udzielenia rodzinie potrzebnego wsparcia.

 

   Aby działania profilaktyczne w szkołach i innych placówkach oświatowych były realizowane systematycznie i w sposób skoordynowany, niezbędna do tego jest współpraca pomiędzy rodzicami, dyrekcją placówki, nauczycielami i opiekunami oraz pielęgniarką szkolną. Obejmują one systematyczne działania oświatowe (pogadanki, materiały informacyjne w formie ulotek) skierowane do dzieci i młodzieży oraz rodziców.

   Nie ma konieczności natychmiastowego odsyłania dziecka do domu, po wykryciu wszy: zarażone dziecko może być dopuszczone do pozostania w klasie do końca zajęć, ale nie powinno mieć możliwości bliskiego kontaktu ( głowa – głowa) z innymi osobami.

   W razie potrzeby rodzic z dzieckiem może zgłosić się do swojej pielęgniarki szkolnej. Natomiast jeżeli pielęgniarki szkolnej nie ma w danym dniu w gabinecie, to prosimy nie czekać na jej dyżur w szkole, tylko zgłosić się z problemem do swojej pielęgniarki rodzinnej, która pracuje razem z wybranym przez rodziców dziecka, lekarzem rodzinnym.

 

Uczeń  nie może być w żaden sposób szykanowany z powodu stwierdzenia wszy !

    Powinien mieć prawo powrotu do szkoły  po pierwszym zabiegu leczniczym.

 

 

WYKRYWANIE WSZY

Podstawą rozpoznania wszawicy jest stwierdzenie żywych pasożytów lub gnid, czerwone ślady i grudki na skórze głowy oraz świąd skóry głowy.

Wszy głowowe żyją wyłącznie na owłosionej części skóry, żywią się krwią człowieka. W miejscu ugryzienia powstaje odczyn zapalny skóry, który powoduje uczucie silnego świądu.

Dorosłe osobniki osiągają wielkość 2-3 mm, są barwy biało- brązowej. Wszy często zmieniają kolor dostosowując go do koloru włosów człowieka i mogą być trudne do zauważenia.

           Najłatwiej zaobserwować jest jaja wszy tzw. gnidy występujące często w rejonie potylicy i za uszami. Jednak obecność samych jaj może prowadzić do fałszywej diagnozy, ponieważ martwe jaja ( po zastosowaniu odpowiednich środków zwalczających pasożyty) mogą pozostać przyklejone  do włosów nawet przez 6 miesięcy.

Włos ludzki rośnie w tempie ok 1 cm miesięcznie, dlatego puste osłonki jajowe oddalają się stopniowo od skóry głowy i z czasem stają się bardziej widoczne, szczególnie na ciemnych włosach.

 

DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE

Systematyczna kontrola stanu włosów i skóry głowy dziecka przez rodziców i opiekunów jest najważniejszym elementem profilaktyki wszawicy !

• Związywanie długich włosów lub krótkie fryzury ułatwiające pielęgnację skóry głowy i włosów
• Posiadanie i używanie wyłącznie osobistych przyborów higienicznych do pielęgnacji skóry włosów.
• Codzienne czesanie i szczotkowanie włosów
• Mycie skóry głowy i włosów w miarę potrzeb – nie rzadziej niż raz w tygodniu.
• Wyposażenie dzieci w środki higieniczne takie jak szampony ułatwiające rozczesywanie i wyczesywanie włosów