W polskiej tradycji wigilia ma szczególny charakter. Od wieków była też wdzięcznym tematem utworów naszych poetów. Łacińska nazwa vigiliae oznaczająca zwyczaj nocnych czuwań, czy też straży nocnych, przejęta została przez kościół katolicki na oznaczenie wieczoru poprzedzającego ważne święto kościelne, zwłaszcza Boże Narodzenie.

W Polsce wigilią, albo wilią, nazywa się także wieczerzę spożywaną w przeddzień Bożego Narodzenia. Z nastrojem wigilijnym – czuwania przed narodzinami Zbawiciela – wiążą się specyficzne obyczaje: wypatrywanie pierwszej gwiazdki na niebie, dzielenie się opłatkiem podczas składania sobie życzeń świątecznych przy choince.

Mieczysława Buczkówna, "Przy Wigilii"

Podzielić się opłatkiem,

powiedz mi, co to znaczy?

To dobrze życzyć innym

I wszystko im przebaczyć.

Przy wigilijnym stole

niech obcy gość zasiędzie.

W twoim rodzinnym kole

– przy opłatku, kolędzie.