CZY SZACHY TO SPORT? POZNAJ ZASADY I NAJWAŻNIEJSZE ASPEKTY TEJ GRY.

Kolebką szachów uznaje się Indie. To tam toczono rozgrywki już w VI wieku naszej ery.  Do Europy szachy dotarły na przełomie VIII i IX wieku. Początkowo grali w nie Hiszpanie, Włosi i Francuzi. Wieść o tym sukcesywnie się rozchodziła po innych krajach Starego Kontynentu.

W Polsce grać w szachy zaczęto prawdopodobnie w XII wieku. Umiejętność tę nabywały jednak tzw. wyższe sfery. Z rozrywki tej korzystano bowiem głównie w środowiskach dworskich. Rozkwit szachów nastąpił w XIX wieku, wtedy też pojawił się pierwszy, rodzimy poradnik, który omawiał zasady tej gry.

Rosja tak pokochała szachy, że stały się sportem narodowym. Naukę gry rozpoczyna się tam już w  wieku kilku lat. W efekcie kraj ten uznawany jest za największą potęgę. Garri Kasparow, rosyjski mistrz, jest znany nawet wśród tych, którzy z szachami niewiele mają wspólnego.

W naszym kraju, w niektórych środowiskach, fascynacja szachami nie słabła przez ostatnie dziesięciolecia. Większość z nas jednak miała z nimi styczność bardzo okazjonalną. Wprawdzie nie tak dawno w szkołach zakładano kółka szachowe, a niektóre przedszkola mają w swoim programie naukę szachów, to jednak nie była to dyscyplina szczególnie popularna.

Od kilku miesięcy jednak szachy znów wracają do łask – zarówno w Polsce, jak i na całym świecie.

Najważniejsze zasady gry w szachy

Gra toczy się na tzw. szachownicy – biało-czarnej planszy, składającej się z 64 pól. Pola w pionie opisuje się za pomocą liter od A do H, a pola w poziomie - za pomocą cyfr od 1 do 8.

Zawodnicy grają 16 bierkami, które noszą różne nazwy. Każdy typ figury, ma także inne możliwości ruchu:

8 pionków – bierki te poruszają się po jednym polu w przód lub w tył. Wyjątkiem jest pierwszy ruch, kiedy to pionek przeskakuje dwa pola.

2 skoczków – poruszają się o dwa pola w dowolnym kierunku i jednym na skos. Może przeskakiwać przez inne figury.

2 gońców -poruszają się po skosie

2 wieże – poruszają się po linii prostej, na boki, do przodu i do tyłu

1 hetman (królowa) – porusza się w każdym kierunku, w dowolnej liczbie pól

1 król – porusza się w każdym kierunku, ale tylko o jedno pole.

Jeden gracz otrzymuje bierki białe (i to on rozpoczyna grę), drugi – bierki czarne. Zawodnicy poruszają się po szachownicy zgodnie z możliwościami swoich figur. Mogą zbijać bierki przeciwnika. Wygrywa ta osoba, która doprowadzi do momentu, kiedy król zostaje osaczony i nie ma możliwości ucieczki. Następuje wtedy tzw. mat.

To oczywiście zasady ujęte w dużym uproszczeniu. O szachach można czytać w wielotomowych książkach. W Polsce wydawany jest także miesięcznik -  Magazyn Szachista.

Zawodowi szachiści uczą się różnych strategii. Dzięki temu są w stanie przewidzieć różne scenariusze, które może podjąć przeciwnik. To w efekcie gra stanowiąca fascynujące wyzwanie. Nie oznacza to jednak, że przeznaczona jest wyłącznie dla dorosłych. Wręcz przeciwnie!

Co szachy dają dzieciom?

Szachy mogą stanowić dobrą zabawę, a przy okazji stać się narzędziem do wspierania rozwoju dziecka. Poprawiają one bowiem zdolności matematyczne. Kształtują umiejętność logicznego myślenia i przewidywania.

Co ciekawe, szachy pomagają też w rozwijaniu umiejętności prospołecznych. Młodzi zawodnicy często spotykają się z innymi pasjonatami i nawiązują bardzo silne relacje. Wszak łączy je wspólne zainteresowanie.

Dowiedziono również, że gra ta chroni w przyszłości także przed chorobami takimi jak Alzheimer czy demencja.

Czy szachy to sport?

Sport to ruch, a przecież szachy wymagają głównie kondycji intelektualnej. Czy na pewno?

Przede wszystkim szachy spełniają kilka warunków, które są charakterystyczne dla sportu. Polegają na rywalizacji, wywołują silne emocje, a także wymagają podejmowania regularnych treningów.

Jednak szachiści dbają także o kondycję fizyczną. Partie potrafią bowiem trwać nawet po kilka godzin, co wymaga sporej sprawności.

Dla przykładu, Jan-Krzysztof Duda – polski reprezentant szachowy, który należy do światowej czołówki, w ramach treningów pływa, biega, ćwiczy na siłowni i hali lekkoatletycznej.

Znakomita polska szachistka, Agnieszka Brustman, trenowała taniec, tenis stołowy i regularnie chodziła po górach.

Czy szachy są dla każdego?

Uważa się, że szachy to sport dla wybranych. Tymczasem wcale tak nie jest. Gry w szachy może nauczyć się praktycznie każdy. Zarówno dziecko, jak i dorosły, który dopiero poznaje ten świat. Grunt, to praktyka i trening – w plenerze, na hali, jak i przy szachownicy.

                                                                                                                   Andrzej Miśkowiec